Polska fundacja rodzinna

Firmy rodzinne mierzą się na co dzień z wieloma trudnościami, w szczególności ze sporym wyzwaniem, jakim jest zmiana pokoleniowa. Ułatwienie sukcesji w firmie rodzinnej stało się przedmiotem wielu rozmów w środowisku przedsiębiorców. W efekcie rozmów i konsultacji z tym środowiskiem, we wrześniu 2019 roku Ministerstwo Przedsiębiorczości i Technologii (obecnie Ministerstwo Rozwoju), opracowało i opublikowało Zieloną Księgę dot. fundacji rodzinnej.

Przeanalizowano rozwiązania prawne i doświadczenia w zakresie prywatnych fundacji rodzinnych obowiązujące w Austrii, Holandii, Lichtensteinie, na Malcie, w Niemczech, Szwajcarii oraz Szwecji, co dało podwaliny do stworzenia koncepcji polskiej fundacji rodzinnej.

Jak wskazuje Ministerstwo w Zielonej Księdze, koncepcja polskiej fundacji rodzinnej ma pozwolić lokalnym przedsiębiorcom na relatywnie łatwe i bezpieczne zapewnienie funkcjonowania biznesu w kolejnych pokoleniach. „W przypadku braku sukcesora albo braku porozumienia pomiędzy członkami rodziny, właściciele przedsiębiorstw często decydują się na sprzedaż firmy. Prowadzi to do utraty rodzinnego charakteru firmy.” Polskie rozwiązanie ma prowadzić do ograniczenia w występowaniu takich sytuacji.

Fundacja rodzinna po pierwsze zapewniłaby polskim przedsiębiorcom atrakcyjne rozwiązanie pozwalające na zaplanowanie sukcesji biznesu, a po drugie powinna zahamować odpływu polskiego kapitału za granicę w związku z wykorzystaniem zagranicznych mechanizmów sukcesyjnych.

Ma to szczególne znaczenie w obliczu pandemii powodującej zwiększone zagrożenie dla osób obecnie prowadzących biznes rodzinny – zarówno w zakresie zdrowotnym, jak i ekonomicznym.

Zespół Programowania Prac Rządu na posiedzeniu 23 grudnia 2020 r. pozytywnie ocenił przygotowany w Ministerstwie Rozwoju, Pracy i Technologii we współpracy z Ministerstwem Finansów projekt ustawy o fundacji rodzinnej. Na początku 2021 r. projekt ustawy trafi do publicznych konsultacji. Zgodnie z opublikowanym projektem ustawy o fundacjach rodzinnych, główne założenia to:

1. Powołanie nowej instytucji – fundacji rodzinnej, osoby prawnej z siedzibą na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej;
2. Zadaniem fundacji będzie zarządzanie majątkiem i jego ochrona, zgodnie z wolą określoną przez fundatora w statucie, w tym zapewnienie środków dla grupy wskazanych przez fundatora beneficjentów;
3. Dla utworzenia fundacji rodzinnej konieczne będzie sporządzenie u notariusza aktu założycielskiego albo testamentu, obejmującego oświadczenie o utworzeniu fundacji rodzinnej, sporządzenie statutu, wniesienie wybranego mienia do fundacji rodzinnej oraz wpis do rejestru fundacji rodzinnych;
4. Fundatorem będzie mogła być jedynie osoba fizyczna posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych;
5. Krąg beneficjentów fundacji rodzinnej oraz zakres ich uprawnień powinien być ustalany przez fundatora; beneficjentem będzie mogła być osoba fizyczna lub organizacja pożytku publicznego,
6. Podstawowym dokumentem fundacji będzie statut określający zasadnicze sprawy związane z fundacją rodzinną, m.in. jej nazwę, siedzibę, cel, czas trwania (jeżeli jest oznaczony), wysokość funduszu operatywnego, majątek fundacji rodzinnej w chwili jej ustanowienia, zasady dotyczące działania członków organów, a także zasady reprezentacji fundacji rodzinnej,
7. Organem zarządzającym dla fundacji rodzinnej będzie zarząd, a organem nadzoru – rada protektorów,
8. Wszyscy bądź wybrani beneficjenci będą tworzyć zgromadzenie beneficjentów, to jest organ epizodyczny mający za zadanie głównie uzupełnianie składu organu nadzorczego, a w przypadku jego braku – organu zarządzającego,
9. Fundator będzie zobowiązany do wniesienia do fundacji rodzinnej funduszu operatywnego w wysokości odpowiadającej wartości zobowiązań fundacji w pierwszym roku jej funkcjonowania, co najmniej 100 000 zł; w  kolejnych latach funkcjonowania instytucji wysokość funduszu operatywnego będzie zależeć od wysokości zobowiązań fundacji rodzinnej w danym roku,
10. Przesądzona zostanie możliwość zrzeczenia się zachowku oraz wprowadzona możliwość rozłożenia na raty, odroczenia terminu płatności, a nawet obniżenia wysokości zachowku w przypadku uwzględniania w obliczeniu zachowku przedsiębiorstwa,
11. Fundacja rodzinna będzie mogła odpowiadać za zobowiązania alimentacyjne fundatora powstałe po utworzeniu fundacji rodzinnej, gdy egzekucja z jego majątku będzie bezskuteczna (subsydiarna odpowiedzialność),
12. Kwestia opodatkowania sfery związanej z wprowadzeniem do porządku prawnego fundacji rodzinnej powinna uwzględniać cały cykl jej funkcjonowania, tj. wnoszenie majątku do fundacji rodzinnej, okres jej istnienia, dokonywanie świadczeń na rzecz beneficjentów, a także likwidację fundacji rodzinnej i projektodawca zakłada wprowadzenie korzystnej formy opodatkowania dla tak postrzeganego funkcjonowania fundacji rodzinnej w polskim systemie podatkowym,
13. Zakończenie działania fundacji rodzinnej i jej likwidacja będą zbliżone do rozwiązań znanych w prawie spółek.
14. W celu pełnej realizacji rozwiązań jakie ma umożliwiać fundacja rodzinna w prawie spadkowym zostaną wprowadzone zmiany pozwalające na rezygnację albo modyfikację zachowku.

Planowany termin przyjęcia projektu przez Radę Ministrów to II kwartał 2021 r. Trzymamy kciuki.

Udostępnij na Facebooku